Mỗi khi Tết đến Xuân về, tiếng trống rộn ràng cùng hình ảnh những chú lân sặc sỡ tung tăng nhảy múa đã trở thành nét đặc trưng không thể thiếu trong đời sống văn hóa người Việt. Nhưng tại sao thường có múa lân vào dịp Tết? Không đơn thuần chỉ là một tiết mục biểu diễn giải trí, múa lân vào dịp Tết ẩn chứa nhiều ý nghĩa sâu xa về mặt văn hóa, tâm linh và tinh thần cộng đồng.
Múa lân – Biểu tượng của sự may mắn và tài lộc
Từ xa xưa, lân đã được xem là một trong tứ linh gồm Long – Lân – Quy – Phụng, tượng trưng cho điềm lành, sự thịnh vượng và phú quý. Hình ảnh con lân oai phong, mạnh mẽ nhưng lại mang dáng vẻ hiền lành, gần gũi được cho là linh vật trừ tà, xua đuổi ma quỷ, mang lại sự bình an và may mắn cho gia chủ.
Chính vì vậy, vào mỗi dịp Tết cổ truyền – thời điểm khởi đầu một năm mới – người Việt thường mời đội múa lân về biểu diễn trước cửa nhà, cửa hàng hoặc công ty để “rước tài lộc”, “mở hàng lấy hên”. Đây được xem như một nghi thức cầu mong năm mới làm ăn thuận lợi, gia đình yên ấm, vạn sự hanh thông.
Tạo không khí vui tươi, rộn ràng cho ngày đầu năm
Một trong những lý do tại sao thường có múa lân vào dịp Tết là vì loại hình nghệ thuật này góp phần tạo nên không khí rộn ràng, phấn khởi cho mùa lễ hội lớn nhất trong năm. Tiếng trống hội dồn dập, nhịp nhàng như đánh thức sức sống mới, cuốn hút mọi người hòa mình vào niềm vui chung.
Những động tác linh hoạt, điêu luyện của các vũ công trong trang phục lân kết hợp với tiếng nhạc trống, thanh la, chũm chọe sôi động làm bừng lên tinh thần hân hoan đón xuân, xóa tan đi mệt mỏi và lo toan của một năm cũ. Trẻ con thì thích thú reo hò, người lớn thì mỉm cười đón nhận năng lượng tích cực. Múa lân vì vậy mà trở thành “chất xúc tác” tinh thần ngày Tết không thể thiếu.
Gắn liền với truyền thống văn hóa dân gian
Múa lân không chỉ xuất hiện ở Việt Nam mà còn phổ biến tại nhiều quốc gia châu Á như Trung Quốc, Hàn Quốc, Malaysia, Singapore… Tuy nhiên, ở Việt Nam, múa lân đã được bản địa hóa và mang màu sắc riêng, gắn liền với văn hóa dân gian và tín ngưỡng bản địa.
Từ miền Bắc đến miền Nam, đâu đâu cũng có đội lân riêng với phong cách biểu diễn đa dạng: lân địa bửu, lân mai hoa thung, lân leo cột… Đặc biệt, múa lân thường đi kèm với nhân vật Ông Địa – vị thần hộ mệnh tượng trưng cho sự sung túc, an lành – càng làm tăng thêm sự hấp dẫn, vui nhộn cho mỗi buổi biểu diễn.
Với người Việt, việc giữ gìn và phát triển các tiết mục múa lân trong dịp Tết không chỉ là giữ gìn phong tục, mà còn là cách để giáo dục con cháu về cội nguồn văn hóa, bồi dưỡng lòng tự hào dân tộc.
Cầu chúc khởi đầu tốt đẹp cho các hoạt động kinh doanh
Không khó để bắt gặp các buổi múa lân vào sáng mùng Một Tết trước các cửa hàng, siêu thị, doanh nghiệp lớn. Đây được xem là “màn khai trương sớm” mang ý nghĩa khởi đầu thuận lợi cho cả năm kinh doanh. Múa lân lúc này không chỉ mang tính biểu diễn mà còn trở thành nghi lễ tâm linh quan trọng.
Đội lân sẽ biểu diễn những bài múa đặc trưng như “lân chúc phúc”, “lân hái lộc”, “lân khai trương” với các động tác như trèo cao, nhảy múa, gõ trống kết hợp “bái lạy” chủ nhân – thể hiện sự kính trọng và mong cầu tài lộc dồi dào. Nhiều nơi còn tổ chức rước lân đến từng nhà dân hoặc từng cửa hiệu để “khai xuân”, thể hiện mong muốn chia sẻ điều tốt lành đến cộng đồng.
Gắn kết cộng đồng – lan tỏa giá trị nhân văn
Không chỉ mang tính nghệ thuật hay tín ngưỡng, múa lân vào dịp Tết còn đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối cộng đồng. Các đội múa lân thường là những nhóm thanh thiếu niên trong làng, trong khu phố cùng nhau luyện tập, biểu diễn và đem lại niềm vui cho mọi người.
Thông qua hoạt động này, họ học được cách làm việc nhóm, rèn luyện sức khỏe, tinh thần kỷ luật và đặc biệt là gìn giữ bản sắc truyền thống. Những màn múa lân còn mang lại niềm vui cho người nghèo, trẻ em mồ côi, các viện dưỡng lão… khi đội lân ghé thăm và biểu diễn miễn phí vào dịp đầu năm.
Đó cũng là một trong những lý do sâu xa tại sao thường có múa lân vào dịp Tết – vì múa lân không chỉ là “múa”, mà còn là biểu hiện của tinh thần nhân ái, của sự sẻ chia và tình làng nghĩa xóm bền chặt.
Kết luận
Qua nhiều thế hệ, múa lân vẫn luôn hiện diện như một phần không thể thiếu trong Tết cổ truyền của người Việt. Với ý nghĩa cầu chúc may mắn, tạo không khí vui tươi, gìn giữ văn hóa và gắn kết cộng đồng, câu trả lời cho câu hỏi tại sao thường có múa lân vào dịp Tết đã trở nên rõ ràng hơn bao giờ hết. Và chắc chắn, dù thời gian có trôi đi, múa lân vẫn sẽ mãi là “hơi thở mùa xuân” trong lòng mỗi người dân Việt Nam.
